Từ điển " Nghệ ngữ" và việc áp dụng dịch một bài thơ Tiếng Nghệ

[minhcuong1912]

Cí này, em sưu tầm trên mạng, mời các bác xem và thư giãn chút :

" Nghệ ngữ"-không phải Ngoại ngữ ,hiểu nôm na là tiếng Nghệ An. Trước hết mời các bác tham khảo Giáo trình Nghệ ngữ ,sau đó áp dụng kiến thức, để dịch 1 bài thơ từ Nghệ ngữ sang tiếng Kinh !

Lời nói đầu: Việt Nam có một nền văn hóa rất đa dạng, phong phú. Mỗi vùng, miền trên lại có những bản sắc văn hóa riêng, trong đó tiếng địa phương (phương ngữ) là 1 trong những nét tinh hoa quý báu cần đc bảo tồn trên cơ sở “giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt”. Trong đó có tiếng Nghệ An

Nhằm khắc phục tình trạng mình nói mà các bạn ngoài Bắc nghe ko hiểu gì , đồng thời đáp ứng nhu cầu học tiếng Nghệ An ngày càng cao của 1 số anh chị em ngoài Bắc (muốn làm dâu rể Nghệ An mà ), giáo trình này được ra đời.
I. Khái quát:

Tiếng Nghệ An về cơ bản là giống với các tỉnh miền Trung (từ Nghệ An đến Thừa Thiên Huế), các từ cơ bản là “mô, tê, răng, rứa”.Đặc biệt, từ “nỏ” (nghĩa là ko) trong tiếng Nghệ là từ tiếng Việt duy nhất được người Anh vay mượn, nhưng mà chưa thấy trả. Nó lấy luôn thành từ “No” mà chúng ta đc học ngày nay. Cũng chưa thấy ai đi đòi tiền bản quyền cả.

Chuyện kể rằng vào thế kỷ XVI, 1 một nhà thám hiểm người Anh tên là Francis Drake trong chuyến hành trình vòng quanh thế giới của mình đã cập cảng Cửa Lò-Nghệ An. Tiếp xúc với người dân nơi đây, ông ta thấy tiếng Nghệ nghe hay và dễ thương quá đi , thế là đòi học cho bằng đc. Sau 1 thời gian dùi mài kinh sử, ông đã đọc thông viết thạo tiếng Nghệ, thi INLTS (International Nghệ Language Testing System) được 9.0, thi TONIC (Test of Nghệ for International Communication) được 990 điểm. Hí ha hí hửng ông ta quay trở về nước Anh với tham vọng truyền bá tiếng Nghệ cho toàn dân (dân ngu khu đen), lúc đó đang trong tình trạng ngu muội. Nhưng tiếc thay trên đường trở về ông ta ăn nhầm phải cá nóc, ko chết nhưng bị mất trí nhớ. Vì vậy ông ta quên hết sạch toàn bộ từ tiếng Nghệ đã đc học, chỉ nhớ mỗi từ “nỏ”, mà lại đọc chệch thành “nâu”.

Từ “no” trong English đc ra đời từ đó. Giá như Francis Drake ko bị mất trí nhớ do sự cố ngộ độc cá nóc, thì chắc là tiếng Nghệ (tiếng Việt) sẽ là ngôn ngữ phổ thông toàn cầu. Chúng ta bây giờ cũng chẳng cần phải học tiếng Anh làm gì cho mệt
II. Âm điệu:

Rất quan trọng.

- Dấu ngã (~) thành dấu nặng (.) nên mới nghe giọng Nghệ An nặng trình trịch (ở 1 số vùng dấu hỏi (?) cũng nói thành dấu nặng (.) nốt)

- Các phụ âm “s” và “x”, “tr” và “ch”, “r” và “d” người Nghệ An phát âm rất rõ ràng (nên viết ít sai).
III. Ngữ pháp: – Tương tự tiếng Việt.

IV. Từ loại:

Đây chỉ là 1 số từ thông dụng và phổ biến nhất. Mỗi huyện, mỗi vùng trong tình lại có thêm nhiều từ khác nữa, đặc biệt là danh từ.
4.1. Đại từ – Mạo từ:

* Mi = Mày

* Tau = Tao

* Choa = Chúng tao

* (Bọn)bây = các bạn

* Hấn = hắn, nó

* Ci (ki, kí), cấy = cái. VD: đóng ci cựa lại=đóng cái cửa lại
4.2. Thán từ – Chỉ từ:

* Mô = 1. đâu. VD:Bây đi mô đó, cho choa đi với.

= 2. nào. VD: Khi mô mi đi học = khi nào mày đi học.

* Mồ = nào. VD: cho tí kẹo mồ!Ko nói : cho tí kẹo mô

* Ni = 1.này. VD: con ni bị điên à= con này bị điên à?

= 2.nay. VD: bữa ni = hôm nay

* Tê = kia. VD: đứng bên ni đồng ngó bên tê đồng

* Tề= kìa. VD: Trăng lên rồi tề. Rứa = thế.

* Răng = sao. VD: răng rứa = sao thế?

* Chi = gì. VD: cấy chi rứa = cái gì thế?

* Nỏ = không. VD: tau nỏ biết = tao ko biết (nỏ chỉ đứng trước động từ). Ko nói: biết hát nỏ = biết hát ko

* Ri = thế này. VD: ri là răng = thế này là sao?

* A ri = như thế này. VD: a ri là răng

* Nớ = ấy .VD: khi nớ = khi ấy.bữa nớ = hôm ấy.

* (Bây) Giừ = (bây) giờ. VD: Giừ mi ở chộ mô rứa = giờ mày ở chỗ nào thế?Ko nói : mấy giờ =mấy giừ !!

* Hầy = nhỉ. VD: hoa đẹp hầy.

* Chư

= chứ.

* Rành = rất. VD: hấn học rành giỏi = Nó học rất giỏi.,

* Đại = 1. khá. VD: phim ni xem hay đại = phim này xem khá hay

= 2. bừa. VD: nỏ biết thì cứ chọn đại đi = ko biết thì cứ chọn bừa đi.

* Nhứt = nhất. VD: đẹp nhứt = đẹp nhất
4.3 Động từ:

* Bổ = ngã. VD: đi bị bổ = đi bị ngã

* Bứt = bẻ. VD: bứt hoa về cắm

* Chưởi = chửi.

* Ẻ = *** .

* Đấy = đái.

* Đút = đốt. VD: bị ong đút.

* Đập = đánh. VD: chúng đang đập chắc = đánh nhau

* Dắc = dắt. VD: dắc con tru ra đồng = dắt con trâu ra đồng

* Gưởi = gửi. VD: gưởi thư.

* Hun = hôn. VD: hun nhau

* Mần = làm. Vd: <span>mần chi thì mần đi</span> = làm gì thì làm đi

* Nhởi = chơi.

* Rầy = xấu hổ.

* Vô = vào.
4.4. Tính từ:

* Cảy = sưng. VD: cảy 1 cục

* Ngái= xa.

* Su = sâu. VD : Ao ni su ri (nhìn quả tưởng tiếng Trung)= Ao này sâu thế

* Túi = tối. VD: trời túi rồi = trời tối rồi
4.5. Danh từ:

* Con du = con dâu

* Chạc = dây

* Chủi = chổi

* Con me = con bê

* Đọi = (cái) bát

* Nạm = nắm. VD: cầm 1 nạm thóc.

* Trốc = đầu.

* Tru = trâu. VD: bọn ni khỏe như tru = bọn này khỏe như trâu

* Trốc tru = (chửi) đồ ngu. VD: cái đồ trốc tru!

* Trốc Cúi = Đầu Gối

* Khu = mông, ***. VD: lộ khu = lỗ ***

* Mấn =váy (dài quá đầu gối)


Sau khi nghiên cứu giaó trình,mời các bác Dịch bài thơ sau :

Mùa nực với mùa gắt

Kêu chắc đến rồi tề

Dừ sốt hơn tự tê

Sốt khô mui nẻ họng

Ung bứt toóc dới rọng

Mụ cào ló trửa cươi

Con chắt ả mô rồi

Hắn cợi tru vô rú

Bếp lạnh tanh mun trú

Cho ga trọi ga bươi

Nác chát ở mô rồi

Múc cho tui một đọi

O tê ngong rành sọi

Ả nớ chộ cũng tài

O ả có thương ngài

Nấu cho nồi nước chát

Tui uống vô mát rọt

Thứ chè gay rành tài

Nắng ra răng mặc trời

Cũng thua nồi nước chát

( Kỳ sau sẽ có lời dịch ạ!)

View more random threads:

• Tín đồ của môn quần vợt
• Thư gửi vợ - Yonexman vs Chaucafe + Phân Đê rê
• Galina Mud Bath & Spa dịch vụ du lịch thú vị tại Đà Nẵng
• Ăn trộm chuyên nghiệp
• Nc247info tổng hợp: HAGL thận trọng trước tin mừng của Xuân Trường
• Soikeoinfo tin: 2 sắc thái Pep - Mourinho và 5 phút điên rồ nhất trận Man City - Tottenham
• Bắn cá đổi thưởng miễn phí và bắn cá đổi tiền thật uy tín
• Nc247info tổng hợp: Adama Traore tránh đối phương truy cản bằng phương pháp 'siêu dị'
• Lucky88 tổng hợp: "nhạc trưởng tuyến giữa" trên đường đến Liverpool
• Đưa tin :Dự đoán XSMB 29/5/2020 – Soi cầu xổ số Miền Bắc chính xác

[thong327]

Bác Like.ten kiếm mô bài thơ hay rứa? Nhưng hắn khó rứa mần răng em dịch cho đặng bây chừ!

Bác làm em nhớ tới câu chuyện về một anh xứ Nghệ, muốn giấu đi xuất xứ của mình, một lần đi đường bị vấp, anh chàng kêu lên: cái đâu đất này làm em cứ kia kia cái chân ( cái mô đất này làm em cứ tê tê cái chân).

Em đợi bác công bố bản dịch nhé.

Thế bác còn có bài nghiên cứu về các phương ngữ khác nữa kg bác?

[lil_kz]

nếu dịch thơ thì bản dịch của Sơn là ok....

còn nếu dịch nghĩa đen theo tiếng kinh.... thì bác jeu* sát hơn....

[hothithuvan]

Mùa nực với mùa gắt

Kêu chắc đến rồi tề

Dừ sốt hơn tự tê

Sốt khô mui nẻ họng

Ung bứt toóc dới rọng

Mụ cào ló trửa cươi

Con chắt ả mô rồi

Hắn cợi tru vô rú

Bếp lạnh tanh mun trú

Cho ga trọi ga bươi

Nác chát ở mô rồi

Múc cho tui một đọi

O tê ngong rành sọi

Ả nớ chộ cũng tài

O ả có thương ngài

Nấu cho nồi nước chát

Tui uống vô mát rọt

Thứ chè gay rành tài

Nắng ra răng mặc trời

Cũng thua nồi nước chát.

Bài thơ hay quá. Cho em mạo muội thử dịch xem nha bác Like.Ten. Một số từ em cũng chịu, hỏi Google cũng bó tay luôn...

Mùa nóng với mùa gắt

Rủ nhau đến rồi kìa

Giờ nóng hơn tự tế

Nóng khô môi nứt họng

Ông bứt tóc dưới ruộng

Mợ cào lúa giữa trời

Con chắt mợ đâu rồi

Nó cưỡi trâu vào rú (rừng)

Bếp lạnh tanh tro trấu

Cho gà mổ gà bươi (bới)

Nước chát(chè) ở đâu rồi

Lấy cho tôi một bát

Cô kia nhìn rành sọi (thuần thục, tháo vát)

Mợ đó xem cũng tài

Cô mợ có thương người

Nấu cho nồi nước chát

Tôi uống vào mát ruột

Thứ chè gay rất tài

Nắng ra sao mặc trời

Cũng thua nồi nước chát.

[hoangxuyen]

Bài thơ hay quá. Cho em mạo muội thử dịch xem nha bác Like.Ten. Một số từ em cũng chịu, hỏi Google cũng bó tay luôn...

Mùa nóng với mùa gắt

Rủ nhau đến rồi kìa

Giờ nóng hơn tự tế - giờ nóng hơn dạo trước

Nóng khô môi nứt họng

Ông bứt tóc dưới ruộng - ông vứt cuốc dưới ruộng

Mợ cào lúa giữa trời - bà cào lúa giữa sân

Con chắt mợ đâu rồi

Nó cưỡi trâu vào rú (rừng)

Bếp lạnh tanh tro trấu

Cho gà mổ gà bươi (bới)

Nước chát(chè) ở đâu rồi

Lấy cho tôi một bát

Cô kia nhìn rành sọi (thuần thục, tháo vát)

Mợ đó xem cũng tài

Cô mợ có thương người

Nấu cho nồi nước chát

Tôi uống vào mát ruột

Thứ chè gay rất tài

Nắng ra sao mặc trời

Cũng thua nồi nước chát.

Bác dịch giỏi quá, bái phục bác. Em chỉ có ý khác ở 3 câu em viết luôn ở trên ý. Theo em nhà thơ này nói ngọng nên có khi chính người nghệ dịch cũng còn khó

[laithuy]

Bác dịch giỏi quá, bái phục bác. Em chỉ có ý khác ở 3 câu em viết luôn ở trên ý. Theo em nhà thơ này nói ngọng nên có khi chính người nghệ dịch cũng còn khó

Quê bác Jeu có ở Nghệ An-Hà Tĩnh không mà sao bác dịch giỏi vậy ạ?

[nguoicodon]

Đúng là pó tay. Em quê nội ở Nghệ An mà còn chịu, dù là sống với bà nội từ bé đến năm 16t.

[laithehung]

Quê bác Jeu có ở Nghệ An-Hà Tĩnh không mà sao bác dịch giỏi vậy ạ?

Bác Fed Storm mới giỏi cơ bác ơi. Quê ngoại em ở Bình Định mà em chưa biết cầm roi dậy chồng tí nào. Quê em có câu : hôm nay đi ăn đám cứi, có mừi ngừi, trông mắc cừi (ăn đám cưới có mười người trông mắc cười) đó bác

Ngoài này ít ACE quê Bình Định và Quảng Ngãi nên kg có hội đồng hương BĐ, QN như trong kia. May mà vợ chồng em ăn theo bác hàng xóm gia nhập vào BTQ với các bác

[huyenngo]

Ông bứt tóc dưới ruộng

Bứt "toóc" nha bác. "Bứt tóc dưới ruộng" thì khó hỉu wá!

[criskss3901]

Bứt "toóc" nha bác. "Bứt tóc dưới ruộng" thì khó hỉu wá!

Từ này là "Thóc" (lúa), em gõ thiếu đó bác. hihi...Có từ "gay" ở câu "Thứ chè gay rất tài" em hem bít là sao cả...